همه افراد از جمله خود شما دارای دو نوع سن هستید! بله تعجب نکنید شما دو نوع سن دارید! یکی سن عددی شماست که بر حسب شناسنامه خود آن را حساب می کنید و دیگری سن روانی یا سن عقلی شماست که عملکرد ذهنی و عقلی شما را نشان می دهد و می تواند بالا تر یا پایین تر از سن شناسنامه ای شما باشد.از نظر گروهی از دانشمندان، یک نوع سن دیگر به نام سن عاطفی نیز وجود دارد. در این مقاله قصد داریم به سن روانی بپردازیم :
سن روانی(عقلی) چیست؟
تصور کنید که یک گروه از پسران 12 ساله از جلوی شما رد می شوند و شما به آن ها نگاه می کنید. شما متوجه می شوید که همه آنها با یکدیگر متفاوتند، هرچند که همسن و سال هم هستند. برخی از پسران عضلانی تر هستند، در حالی که دیگران لاغرتر و ضیعف تر هستند. در واقع با نگاه به آن ها می فهمید که برخی از آنها رشد بیشتری از سایرین دارند و می توانند فعالیت های بدنی بیشتری را نسبت به همتایان مشابه خود داشته باشند. همانطور که این پسران در توانایی و ویژگی های فیزیکی خود متفاوت هستند ، در توانایی ها و ویژگی های ذهنی خود نیز متفاوت اند، حتی اگر همه آن ها همسن باشند.
سن عقلی، در واقع سن شما از نظر توانایی ذهنیتان است و میزان رشد عقلی شما را نشان می دهد. این سن در مورد چگونگی پردازش دانش، فهمیدن و فکر کردن و چگونگی به یاد آوردن مسائل است.
چه مواردی در تعیین سن عقلی نقش دارد؟
در سن عقلی افراد فاکتور و عوامل مختلفی نقش دارد .بعضی ازعواملی که در تعیین سن عقل شما تاثیر دارند ، عبارتند از :
ژنتیک
آموزش و تربیت
خانواده
محیط
تغذیه
نحوه تعیین سن عقلی
سن عقلی در واقع یک مفهوم در مورد هوش است و قابل اندازه گیری می باشد . این سن معمولا با استفاده از آزمون های استاندارد شده هوش اندازه گیری می شود. IQ به معنای میزان هوش افراد است که از تقسیم سن عقلی بر سن تقویمی افراد ضرب در 100 بدست می آید.
بنا براین مهم نیست که سن کودک چه زمانی باشد، اگر سن عقلی همان سن تقویمی کودک باشد، IQ برابر با 100 است و 100 به عنوان IQ میانگین حساب می شود. به طور مثال اگر یک دختر 10 ساله دارای سن عقلی 13 سال باشد، IQ آن 130 است ، که به مراتب هوشی بالاتر از میانگین دارد.
تاریخچه سن عقلی و آزمون های هوش
سن روانی یا عقلی نخستین بار توسط آلفرد بینه روانشناس فرانسوی ، در سال 1905 مطرح شد. در آن زمان حکومت فرانسه از بینه خواست تا آزمونی طراحی کند که بتوان به وسیله آن کودکانی که از نظر هوشی در یک سطح هستند را پیدا کرد و در یک کلاس درس قرار داد.او در ابتدا یک آزمونی را طراحی کرد که در آن کودکان بزرگ تر بهتر عمل می کردند.
با این حال، بینه کودکانی کوچک تری که بهتر از حد متوسط همسالانشان عمل می کردند، را دارای ” سن عقلی ” بالاتری در نظر گرفت و کسانی که کمتر از حد متوسط عمل می کردند را دارای سن عقلی پایینتری می دانست. نظریه های بینه نشان داد که در حالی که سن ذهنی یک شاخص مفید بود، به هیچ وجه ثابت و پایدار نیست و رشد و نمو فردی، تغییرات روش های آموزشی و تجربیات می تواند این سن را تغییر دهد.
سال ها بعد از بینه، فردی به نام دیوید وکسلر در سال 1955 مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر (WAIS) را منتشر کند. آزمون وکسلر به دو نسخه کودکان و بزرگسالان تقسیم می شود. آخرین نسخه این آزمون، WAIS-IV می باشد که در حال حاضر موجود می باشد. در آزمون وکسلر افراد با گروه سنی خود مقایسه می شوند و عد 100 به عنوان میانگین ثابت هوش در نظر گرفته می شود و محدوده هوش عادی افراد بین 85 تا 115 است. این اعداد یک استاندارد محسوب می شود که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد و در آزمون استنفورد بینه نیز استفاده می شود.
هوش ثابت یا متغیر؟
گروهی از روان شناسان معتقدند که هوش چیزی است که در طول زمان ثابت و پایدار است و تنها توسط ژنتیک افراد مشخص می شود.در مقابل گروه دیگری از دانشمندان و روان شناسان معتقدند که هوش ممکن است تحت تاثیر محیط ، آموزش و تربیت تغییر کند و بهبود یا حتی کاهش یابد.هنوز مشاجره طولانی در مورد تاثیر ژنتیک و محیط در میزان هوش افراد وجود دارد و تحقیقات نیز همچنان ادامه دارد. در حال حاضر اکثر دانشمندان به این باور رسیده اند که هم محیط و هم ژنتیک در تعیین هوش و سن عقلی افراد نقش دارد.